Dernek Tüzüğü Nasıl Hazırlanır | Zorunlu Tüzük Maddeleri

Dernek kuruluş işlemleri için, kuruluş bildirim formu doldurmak ve hazırlamış olduğunuz dernek tüzüğünü İl Sivil Toplum Müdürlüğüne teslime etmeniz yeterlidir. Ancak bu süreçte, dernek tüzüğü hazırlamak en dikkat etmeniz gereken aşamadır. Zira tüzük üzerinde yapacağınız eksiklikler ya da yanlışlıklar nedeniyle dernek kuruluş işlemleriniz askıya alınabilir. Bunun ötesinde ise, tüzükte yaptığınız bir eksiklikten dolayı, tüzük değişikliği için, tekrar bir genel kurul yapmanız sizin için oldukça maliyetli olacaktır. ÖNEM İdari Danışmanlık Hizmetleri olarak bu yazımızda, dernek tüzüğü nasıl hazırlanır, tüzük zorunlu maddeleri nelerdi gibi tüm detaylara değineceğiz.

Dernek tüzüğü, kanunun emredici hükümlerine uyularak oluşturulmuştur. Bu tüzükler sivil toplum kuruluşunun anayasası olarak bilinir. Tutulacak defter, gelir yöntemi, yürütülen faaliyet çalışmaları, olağan şekilde yapılan kurul toplanmaları, derneğe üye olma ve dernek üyeliğinden çıkma gibi koşullar yer almalıdır. Dernek tüzüğü maddeleri uyarınca adımlar atılır. Bunlar yönerge olarak kabul edilir ve buna uygun nitelikte karara varılır. Ancak olası bir çıkmaz yaşanması durumunda bu konuya Sulh Ceza Hakimliği karar vermektedir.

Dernek tüzüğü hazırlarken 5253 sayılı mevzuatta bulunan tüzük maddelerini yazarak dernek kurulması mümkün kılınmıştır. Faaliyet alanlarınızı çeşitlendirmeniz bu doğrultuda gereklidir. 5253 sayılı kanunun 30 maddesi a bendine göre; dernekler tüzüklerinde belirtilen amaç ve amaçlarını gerçekleştirmek dışında faaliyette bulunamaz hükmü bulunmaktadır. Bu nedenle dernek tüzüğü nasıl hazırlanır konusunda detaylı ve tüzüğe uygun maddelerce hareket etmek gerekmektedir.

Dernek Tüzüğü Maddeleri

Dernek Adı 

Dernek adını belirlerken önceden alınmış olan ya da mahkeme kararı uyarınca kapatılan herhangi ismi talep edemezsiniz.  Dernek isminde Türk, Milli, Cumhuriyet, Atatürk, Mustafa Kemal, Şehit ve Gazi gibi kelimeler kullanılacak ise bunlar yalnızca İçişleri Bakanlığı izni ile kullanılabilir.

Derneğin Merkezi ve Şubesi

Derneğin merkezinin hangi ilin sınırları içinde olduğu; derneğin şubesinin olup olmayacağı, varsa şubesinin yurt içinde mi yoksa yurtdışında mı olup olmadığına bakılır.

Derneği Amacı

Dernek tüzüğü hazırlanırken hangi amaç ile kurulduğu ve faaliyet göstermesi gerektiğine bakılır.

Derneğin Çalışmaları ve Faaliyet Alanı

Her derneğin bir kuruluş amacı bulunmaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda var olan ve amaçlarını gerçekleştirmek için ne şekilde çalışacağını belirten detayların belirtilmesi gerekmektedir. Derneğin hangi amaç doğrultusunda ve faaliyetinde çalışma sağlanacağının belirtilmesi gerekmektedir.

Derneğe Üye Olma ve Üyelikten Çıkma

Derneğe üye olan kişilere verilecek olan haklar detaylı şekilde yazılmalıdır. Dernek içerisinde tüm üyelerin uyması gereken hukuki açıdan birtakım kurallar bulunmaktadır. Bu kurallar detaylı olarak yazılmalıdır. Derneğe nasıl üye olunur ve istendiğinde dernek üyeliğinden nasıl çıkılır sorularının yanıtları bulunmalıdır. Dernek üyelik hakları Türk Medeni Kanunu Madde 63 ile madde 71’de açıklanmıştır. Dernek tüzüğüne yazılacak olan üyelik hakları Türk Medeni Kanunu’nun 67 -71 maddeleri ile çelişmemelidir. Eğer tüzük içerisinde üyelikten çıkarma gibi bir madde ve açıklama bulunmuyor ise; üyelikten çıkmak için gene Türk Medeni Kanunu’nun 67 -71 maddelerine uygun çalışma yapılır.

6.Derneğin Organları

Dernek kurulunda var olan organların belirtilmesi gerekmektedir. Bunların belirtilmesinin bir kısmı zorunlu; bir kısmı zorunlu değildir.

Genel Kurul – belirtilmesi zorunlu

Yönetim Kurulu – belirtilmesi zorunlu

Denetim Kurulu – belirtilmesi zorunlu

Divan Kurulu – belirtilmesi zorunlu değil

7.Genel Kurulun Toplanması

Genel kurul; bir dernek için en yetkili organdır. Genel kurulun toplanma şeklinin ve toplanma zamanının ve toplantıya çağrı şeklinin tüzük içinde belirtilmesi gerekmektedir. Aksi bir toplanma yeri belirtilmediği zaman toplantılar; genel kurul merkezinde yapılmalıdır.

8.Genel Kurulun Görevleri ve Yetkileri

Genel kurulda alınacak olan kararların ve toplantı esaslarının belirlenmesi gerekmektedir. Genel kurul içerisinde toplantılarda yapılacak olan değişikliklerin de bu kapsamda belirtilmesi gerekmektedir. Bu görev ve yetkiler aşağıdaki organlarda olduğu gibi çeşitlendirilebilir.

• Genel Kurul Görev ve Yetkileri
• Denetim Kurulu Görev ve Yetkileri
• Yönetim Kurulu Görev ve Yetkileri
• Dernek Başkanı ile Dernek Saymanının görevleri ve yetkileri
• Dernek Onur Kurulu Yetkileri
• Etik Kurulu Yetkileri

Türkiye ya da Avrupa’da birçok derneğin üye sayısı arttıkça; dernek tüzüğünde yer alması gereken görev ve yetkileri kısmının belirlenmesi zorlaştığında sorun yaşanmaktadır. Olası bir sorun ile karşılaşılması durumunda çözümlenmesi ve açıklığa kavuşması için ÖNEM Danışmanlık Hizmetleri olarak sizlere yardımcı olmaktayız.

9. Genel Kurul Oy Kullanma ve Usulü

Genel kurul için oy kullanma ve usulü belirlenmelidir. Mevcut toplantı içerisinde alınan kararların oy birliğiyle alınması gerekmektedir. Toplantıya kimler katılım sağlayabilir, genel kurul kaç salt çoğunluk ile toplanabilir gibi her ince ayrıntı bu maddenin altına yazılır.

10.Dernek Şubeleşmesi

Bu bölümde yer verilmesi gereken konular;

Derneğin şubeleşmesi mümkün mü?

Şubelerde yetkilendirilecek minimum3 kurucu var mı?

Varsa şubelerin görev ve yetkileri nelerdir?

Temsilcilik bildirilmesi bu sorulara uygun nitelikte açıklanmalıdır.

11.Dernek Gelirleri 

Derneğin gelirleri burada açıkça belirtilmelidir. Üyelerin aidatları, sponsor ödemeleri, proje gelirleri, bağış vb. olarak dernek gelirleri açık bir şekilde ve sistemli olarak tek tek gelir alanında yer almalıdır.

12.Derneğin Giderleri ve Borçlanma Usulleri

Dernek giderlerinin ve kalem kalem borçlanma belgelerinin de harfiyen yazılması gerekmektedir. Eğer dernek yardım yapıyor ise; ayni yardım belgesi doldurulur. Bu belgeler de muhafaza edilir. Bir derneğin gideri ve borçlanması genellikle; yapılan harcamalar, personellerin giderleri; mevcut üyelerin ihtiyacını karşılama noktasında oluşmaktadır.

13.Derneğin İç Denetim Şekilleri

Dernekte kurul üyeleri içinde 3 asil ve 3 yedek olmak üzere derneği denetleyecek kişiler belirlenmektedir. Bu kişiler; denetlemede derneğin amacına uygun faaliyette olup olmadığına bakarlar. Defterlerin mevzuata uygunluğuna bakarlar.

14.Dernekte Tutulacak Olan Defterler

• Evrak kayıt defteri
• İşletme defteri
• Üye kayıt defteri
• Demirbaş defteri
• Karar defteri

Alındı belgesi kayıt defteri gibi ayrı defterler tutulmalıdır. Bu bölümde bunların detaylarına ve hangi defterlerin tutulacağına yer verilmelidir.

15.Dernek Tüzüğünün Değiştirilmesi

Dernek tüzüğünün değiştirilebilmesi kurul toplantısına 2/3 çoğunluğun katılımı ile sağlanır.

16.Derneğin Feshi ve Malların Tasfiyesi

Derneğin feshi genel kurul kararı ile olur. Malların tasfiyesinin ne şekilde sağlanacağına da gene genel kurulu karar verir.

17.Uluslararası Dernek Faaliyetleri

Dernekler kendi amaçları doğrultusunda faydalanmak için, yurt dışında kurulan dernekler ile iş birliği içerisinde bulunabilirler. Bu faaliyetlerin dernek tüzüğü içinde detaylandırılması gerekmektedir.

18.Üst Kuruluş Kurma

Aynı amaca sahip olan minimum 5 dernek bir araya gelir ve bir tüzük oluşturabilir.

19.Dernek Tüzüğü Hüküm Eksikliği

Dernek tüzüğünde yazılmayan maddeler; dernek tüzüğü hüküm eksikliğine neden olur. Olası durumda dernekler kanunu ya da dernekler yönetmeliğinin kuralları ve kanunları esas alınır.

20. Geçici Yönetim Kurulu Üyeleri ve Görevleri

Dernek içerisinde geçici yönetim kurulu oluşturulmuş ise, bu kişilerin görevlerine de yer verilmesi gerekmektedir.

Dernek tüzüğü nasıl hazırlanır diye araştırma yapanlar için detaylı şekilde, bunun teoride nasıl olması gerektiğini açıkladık. Var olan mevcut teorik prosedürün uygulama aşamasında da aynı olması gerekmektedir. Bir hata ya da eksikliğe yer verilmeden adım adım hazırlanması derneği hukuki anlamda ve kanunların yanında güçlü kılar. Dernek tüzüğü hazırlama işlemi için sizler de alanında uzmanlaşmış ve bu sektörde profesyonel danışmanlık hizmeti veren ekibimizden yardım alabilirsiniz. Önem Danışmanlık Hizmetleri olarak dernek tüzüğü hazırlama konusunda da sizlerin yanında yer almaktayız.