Vakıf Nasıl Kurulur | Vakıf Kurmak İçin Asgari Sermaye 2023

Vakıf; belirli bir amacın gerçekleştirilmesi için, mal varlığı ya da mal varlığını temsil eden değerin tahsis edilmesidir. Vakıf kuruluşu iki şekilde gerçekleşmektedir. Noterde vakfeden ya da temsilcisi tarafından resmi senet düzenlenmesi ile ya da ölüme bağlı tasarruf ile. Vakıf kurmak isteyenlerin öncelikle asgari sermaye tutarını ve kanun kapsamındaki gerekli şartları yerine getirmesi gerekir. Bununla birlikte kurucunun fiil ehliyetinin olması ve vakfın süreklilik art etmesi en önemli koşullar arasındadır. Önem Danışmanlık Hizmetleri olarak bu yazımızda, vakıf nasıl kurulur, vakıf kurmak için gerekli şartlar ve vakıf faaliyetleri konusunda tüm detayları aktaracağız.

Dernek kişi topluluğu iken, vakıf kurmak ise mal varlığı topluluğudur. Dernek kuruluşunda en az 7 kişi olmanız gerekirken, vakıf kuruluşunda sadece gerekli asgari sermaye tutarını tahsis etme şartı aranır. Bu nedenle en az 1 kişi ya da daha fazla kişi ile vakıf kuruluşunu gerçekleştirmeniz mümkün. Tabi bahsedilen gerçek kişi sayısı, tüzel kişilik ile de karşılanabilir.

Vakıf kuruluşu için öncelikle gerçek ya da tüzel kişi ya da temsilcisi aracılığı ile noterde resmi senet düzenlenerek, vakıf kurma iradesi beyan edilir. Noterde hazırlanan resmi senedin bir örneği, 7 gün içerisinde Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderilir. Ardından kurulacak olan vakıf merkezinin bulunduğu yerdeki en yakın Asliye Hukuk Mahkemesine, vakfın sicile tescili için başvuruda bulunulur. Mahkeme tarafından herhangi bir vakıf kuruluşunu engelleyecek bir eksiklik olmaması durumunda,  Vakıflar Genel Müdürlüğünün görüşü alınarak ve gerekirse vakfeden ve bilirkişi dinlenilerek, vakfın sicile tesciline karar verir. Vakıflar Genel Müdürlüğü de mahkeme tarafından tebliğ edilen karar ile, resmi gazete gerekli ilanın yapılması sonucunda vakfın kurulduğunu açıklar.

ÖNEM İdari Danışmanlık Hizmetleri olarak, dernek ve vakıf kurmak isteyen sivil toplum gönüllülerinin yanında yer almaktayız. Bugüne kadar 1500+ STK’nın kurulmasında etkin rol oynamış olmanın verdiği deneyim ve tecrübe ile kuruluş işlemlerini başarıyla tamamlamanızı sağlıyoruz. Zamandan tasarruf etmek ve alanında tecrübeli profesyonellerimiz ile çalışmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Vakıf Kurmak İçin Gerekli Şartlar

Vakıf nasıl kurulur diyenlerin öncelikle gerekli şartları yerine getirmeleri gerekmektedir. Türk Medeni Kanunu ile verilen vakıf kurma hakkı, 5737 sayılı vakıflar kanunu ve yönetmelik ile düzenlenmiştir. Vakıf kurmak için gerekli şartlar ise:

• Vakfın kuruluş amacı hukuka uygun, belirgin ve anlaşır olmalıdır. Ayrıca amaç süreklilik arz etmelidir.
• Cumhuriyetin Anayasa kapsamında belirlenen niteliklerine, temel hak ve özgürlükleri, hukuka, ahlaka, milli birlik ve beraberliğe aykırı,  belirli bir ırk ya da cemaati desteklemek adına vakıf kuruluşu yapılamaz.
• Vakıf kurmak için belirli bir mal varlığı topluluğunun, vakıf senedinde belirlenen amaca özgülenmesi gerekmektedir. Mal varlığının değeri ise her yıl Vakıflar Genel Müdürlüğü meclisi tarafından belirlenen asgari sermaye tutarından yüksek olmalıdır.
• Gerekli sermaye şartı karşılansa dahi, özgülenen mal varlığı, vakıf amaçlarını gerçekleştirmek için yeterli olmalıdır.
• Kişiler hukuku ve miras hukuku çerçevesinde, aile mensuplarının eğitim, öğretim ve donanımları desteklemek kaidesiyle aile vakfı kurulabilir. Ancak bir mal ya da hakkın başka bireylere geçmeyecek ve kuşaktan kuşağa aktarılacağı şeklinde(miras gibi) özgülenmesi yapılamaz.
• Vakıfların yönetim organı, vakıf senedinde belirtildiği usulde yapılır. Ancak vakıf yöneticilerinin çoğunluğunun Türkiye’de yerleşik ikamet ediyor olması zorunludur.

Vakıf kurmak için yukarıdaki gerekli şartları karşılayıp, noterde vakıf resmi senedi düzenleme aşamasına geçebilirsiniz.

Vakıf Senedinin Hazırlanması

Türk Medeni Kanununun 106. maddesine göre; vakfın adının, amacının, bu amaca özgülenen mal ve hakların, vakfın örgütlenme ve yönetim şekli ile yerleşim yerinin vakıf senedinde gösterilmesi zorunludur. Ayrıca vakıf yönetiminin kolaylaştırılması ve yönetim esnasında herhangi bir karışıklık yaşanmaması adına, detaylandırılması önem arz etmektedir. Vakıf senedinde bulunması gereken zorunlu unsurlar sırasıyla aşağıdaki gibidir.

Vakfın Adı: Kanun, ahlak ve adaba aykırı olamayacak ve vakfın amaçlarına uygun olacak şekilde bir isim belirlenmelidir. Herhangi bir kurum ya da kuruluşun ismi kullanılamayacağı gibi, yanlış ve yanıltıcı isimler kullanılamaz. Benzerlik yaşanmaması adına vgm.com.tr üzerinden sorgulama gerçekleştirebilirsiniz. Vakıf senedinde ayrıca vakfa ait kısa isim de belirtilebilir. Bu ismin akılda kalıcılığı ise, vakıf faaliyetlerinin duyurulmasında önemli bir rol oynayabilir.

Vakfın Amacı: Kanun ve hukuku uyun, belirgin anlaşılır ve süreklilik arz etmelidir. Ayrıca özgülenecek olan mal varlığı, belirlemiş olduğunuz amacı, yardım almasa dahi karşılayabiliyor olmalıdır. Yapılmak istenen faaliyetleri bu başlık altında sıralayabilirsiniz. Örneğin; eğitim merkezi açmak, sağlık tesisi kurmak, kültür merkezi kurmak vb. gibi. Ayrıca aşağıda paylaşmış olduğumuz vakıf senedi örneğini inceleyebilirsiniz.

Özgülenen Mal ve Haklar: Vakfın amacı için ve bu amacı başlangıç aşamasında gerçekleştirmeye yetecek mal ve mal varlığının özgülenmesinin detayları yazılır.  Bu mal varlığı nakit ise, kuruculardan birinin hesabına yatırılarak, vakıf adına bloke ettirilip, dekontu Asliye Hukuk Mahkemesine, başvuru dilekçesi ile birlikte tescil için verilir. Tahsis edilenler mal varlığı ise, değer tespiti mahkemece yaptırılarak, tescil sonrası vakfa devri gerçekleştirilir. Ayrıca vakfın gelirleri ve sarf mal varlığı bu madde altında belirtilerek, ne şartlar altında kullanılabileceği, detayları ile birlikte yazılmalıdır.

Vakfın Organları: Yeni kurulan vakıfların, kuruluş aşaması sonrasında yönetim organlarının oluşturulması zorunludur. Oluşturulacak olan yönetim organlarına ilişkin detaylar vakıf senedinde paylaşılır. Vakfın amacına uygun olarak mütevelli heyeti, icra komitesi, başkanlık, genel müdürlük gibi organlar oluşturulup, görev dağımı, görev süresi, toplantı yeter sayıları ve kararların kaç kişi ile alınacağı gibi detaylar senet metninde paylaşılır. Bu tarz detayların paylaşılması, vakıf yönetiminde herhangi bir görüş ayrılığına düşülmesinin önüne geçilmiş olur.

Vakfın Yönetim Merkezi: Vakfın kuruluş yerine ait detaylar bu maddede yazılır. Vakıf şube açabilir ya da yurt dışında faaliyette bulunabilir gibi detayları bu madde yazabilirsiniz.

Vakıf Senedinin Tadili (Değişikliği): Vakıf senedinin değiştirilmesi yani tadil edilmesinin ne şekilde yapılacağı ya da değişiklik teklifinin nasıl talep edileceği belirtilir.

Vakfın Sona Ermesi: Vakfın herhangi bir sebeple sona ermesi durumunda, borçlarının ödenmesi ve kalan mal varlığının tasfiyesinin nasıl yapılacağı, resmi senedin son maddesinde belirtilir. Ayrıca vakfın sona ermesi için mütevelli heyet tarafından alınacak olan oy kabul oranı onayı yazılır.

(Vakıf Senedi Örneği)

Vakıf senedinin doldurulması sonrasında, eğer temsilci aracılığı ile senet düzenlenecek ve mahkemeye sicil tescili başvurusunda bulunulacak ise, temsil yetkisinin noter tarafından temsilcilik belgesi ile verilmesi zorunludur. Ayrıca bu belgede vakfın amacı, özgülenecek hak ve mallar belirtilmelidir. Eğer kurucular arasında tüzel kişilik mevcut ise, tüzel kişiliğin kuruluş statüsü ya da vakıf kurulmasına dair alınmış olan karar örneği mahkemeye sunulur.

Vakıf Kuruluş Süreci

Vakıf kurmak için yukarıda olduğu gibi resmi senet düzenlenmesi gerekir ya da ölüme bağlı olarak vakıf kuruluşu gerçekleştirilir. Vakıf kurmak için gerekli olan asgari sermayenin karşılanması ve bu sermayenin başlangıç aşamasında amacı gerçekleştirmek için yeterli olması ile birlikte, Asliye Hukuk Mahkemesine sicil tescili başvurusu yapılır. Bu başvuru esasında ölüme bağlı vakıf kuruluşunda, bir takım istisnalar mevcut.

Ölüme Bağlı Tasarruf İle Vakıf Kuruluşu

Vakıf kurmak isteyen kişinin, ölümünden sonra tescil edilmek üzere vakıf kuruluşu gerçekleştirilebilir. Bu yolla vakıf kurulmasında 7 gün içerisinde sulh hakimliği tarafından Vakıflar Genel Müdürlüğüne esas belgenin örneği gönderilir. Ölüme bağlı tasarruf sonucu mahkemeye başvuru, sulh hakimliğinin talebi üzerine  Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılır. VGM tarafından yapılacak olan başvurunun masrafları, kurulacak olan vakıftan alınır.

Ölümü sonrasında vakıf kurulmasını tasarruf eden kişinin borçları, vakfa özgülediği mal varlığı kadar. Mirasçıları tarafından ayrıca, miras hakkı için dava açma hakkı saklıdır.

Resmi Senet İle Vakıf Kurmak

İki üst başlıkta derlediğimiz vakıf senedi noterde düzenlenip, Asliye Hukuk mahkemesine başvuru yapılarak, mahkeme tarafından açılacak olan dava sonucunda, vakfın sicile tescil işlemli gerçekleştirilir.

Noterde resmi senet düzenleme ve mahkemeye başvuru işlemi vakfeden tarafından yapılabileceği gibi, noterden verilecek olan vekalet ile temsilci tarafından alınan temsilcilik belgesi ile de gerçekleştirilebilir. Noterde resmi senet düzenlenmesi sonrasında, senedin bir örneği Vakıflar Genel Müdürlüğüne noter tarafından 7 gün içinde gönderilir. (Sürecin hızlanması için elden teslim edilebilir).

Vakıf merkezinin bulunduğu en yakın Asliye Hukuk Mahkemesine, vakfeden ya da temsilcisi tarafından başvuru yapılır.

Vakıf Mahkeme Tescil İşlemleri

Vakfedenler tarafından mahkemeye noter onaylı vakıf senedi, başvuru dilekçesi ve nakit olarak vakıf kurma amaçlı bankaya yatırılıp bloke ettirilmiş tutarın banko dekontu ile birlikte başvuru yapılır. Mahkeme dosya üzerinden Genel Müdürlüğün fikrini almak, gerekirse vakfedene başvurmak ve bilirkişi incelemesi yaptırmak kaidesiyle tescil kararı verir. Aynı zamanda mal ve hakların korunması için mahkeme tarafından resen karar alınır.

Vakfın tescili ya da tescilinin reddine dair karar mahkeme tarafından Genel Müdürlüğü tebliğ edilir. Tüzel kişilik kazanan vakıf, yerleşim yeri mahkemesi tarafından tutulan, vakfeden ile vakıf adının, yerleşim yerinin, organlarının, amaç ve bu amaca tahsis edilen mal ve haklarının gösterildiği sicil defterine tescil edilir. Tescil kararı, başka bir mahkemece verilmiş ise ilgili belgelerle birlikte tescil için vakfın yerleşim yeri mahkemesine gönderilir.

Mahkeme tarafından vakfın kuruluşu tescil edildiyse ya da ret kararı verildiyse, bu karardan itibaren 1 ay içinde Vakıflar Genel Müdürlüğü ya da başvuran tarafından temyize gidilebilir. Eğer vakfın kuruluşunu engelleyen durumlar var ise de bunun için hem Genel Müdürlük, hem de başvuranlar iptal davası açabilir.

Vakfın amacı ve bu amaç için tahsis edilen haklar yeterince belirtilmişse, bunun dışında kalan noksanlıklar, vakfın tescilini engellemez. Bu eksiklikler mahkeme tarafından tescil kararı verilmeden önce tamamlattırılabileceği gibi, tescil sonrası da tamamlattırılabilir.

Vakfın Sicille İlanı ve Tescili

Asliye Hukuk Mahkemesinin tescil ilanı üzerine, Vakıflar Genel Müdürlüğüne karar tebliğ edilir. Bildirim esasında karar genel müdürlük tarafından tutulan merkezi sicile tescil edilir.

Merkezi sicile tescil edilen vakfın kuruluşu, resmi gazetede ilan edilir. İlan metninde; vakfın adı, yerleşim yeri, amacı, mal ve haklarının neler olduğu, varsa taşınmazlarının tapu bilgileri, vakfın organları ile kuruluş senedinin tarih ve sayısı, tescil kararının tarih ve sayısı ile hangi mahkemece verildiği belirtilir. İlan için yapılacak harcamalar vakıftan alınmak üzere VGM tarafından karşılanır.

Vakıf Kurmak İçin Asgari Sermaye 2021

Vakıf kurmak için belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere, mal varlığı topluluğunu, amacı gerçekleştirmek üzere özgülemelisiniz. Her yıl Vakıflar Genel Müdürlüğü meclisi tarafından vakıf kuruluşu için gerekli olan asgari sermaye tutarı belirlenir. Vakıf kurmak için 2021 yılı için belirlenmiş olan asgari sermaye tutarı 80.000 TL’dir. Bu rakam bankaya nakit olarak yatırılıp, vakıf için bloke ettirilebileceği gibi, mal varlıkları da değer hesaplaması sonrası, kuruluş için tahsis edilebilir.

Dikkat edilmesi gereken nokta ise, kuruluş için gerekli olan sermayenin, aynı zamanda vakfını amacını başlangıç aşamasında gerçekleştirmek için yeterli olması gerekir. Aksi taktirde tescil onayı ret edilecektir.

Vakıf Kaç Kişi İle Kurulur?

Vakıflar amaca tahsis edilen mal varlığını ifade ettiği için kuruluşunda kişi herhangi bir kişi sayısı gibi bir şart aranmaz. En 1 gerçek ya da tüzel kişilik ile vakıf kuruluşu gerçekleştirilebilir. Kuruluş şartı mal varlığına dair olduğundan, vakıf kurma şartı, özgülenecek olan kuruluş sermayesinin miktarına bağlıdır. 2021 yılı için gerekli sermaye şartı bir üst başlıkta belirtilmiştir.

Vakıf Kuruluşu Sonrası Yapılması Gerekenler

Vakıf kuruluşu sonrası hem Genel Müdürlük hem de Vakıf tarafından olmak üzere iki şekildedir. 

Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından öncelikle vakıf yönetimine hitaben bir yazı hazırlanır. Bu yazıda;

• Vakfın tüzel kişilik kazandığını,
• Resmi gazete ilan ücretinin ilgili IBAN adresine ödenmesi gerekliliğini,
• Kuruluş mal varlığının vakfa devredilmesini ya da nakitse blokesinin kaldırılıp vakıf hesabına aktarılmasını, 
• Vakıf yöneticilerinin mal varlığını kapalı bir zarf içerisinde göndermeleri gerekliliğini,
• Vakıf Bilgi Sistemine giriş için gerekli bilgiler kapalı zarf içerisinde eklenir,

Yukarıdaki maddelerde belirtilenler, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından vakıf yönetimi adresine gönderilir. Aşağıdaki işlemler ise vakıf kurulduktan sonra vakıf yönetimi tarafından yapılması gerekenleri ifade etmektedir.

• Tüzel kişilik sonrası vakıf senedinde bulunan geçici yönetim, geçici yönetim bulunmaması durumunda, vakıf senedinde belirtilen organ tarafından ilk toplantı yapılarak, vakıf organları, vakıf senedi hükümlerince oluşturulur.
• Vakıf yöneticileri göreve geldikleri tarihten itibaren 15 gün içinde Ek-24 formu ve ekler ile birlikte Vakıflar Bilgi Sistemine bildirilecektir.
• Vakıf yöneticileri 3268 sayılı mal bildiriminde bulunulması, rüşvet ve yolsuzlukla mücadele kanunu kapsamında, göreve başlama tarihini izleyen bir ay içinde, görevin sona ermesi halinde ayrılma tarihini izleyen bir ay içinde vakfın bağlı bulunduğu Vakıflar Bölge Müdürlüğüne kapalı zarf içerisinde mal bildiriminde bulunmak zorundadırlar.
• Vakıf kuruluşu sonrasında, vakıf defterleri alınarak noterden onaylatılmalıdır. Alınan karar defterine ise, yönetim kurulunca alınan kararlar yazılarak imzalanır.
• Vakıf adına banka hesabının açılması, vergi kimlik numarasının alınması, kaşe ve mühür basımı, vakıf makbuzlarının basımı vb. gibi işlemler gerçekleştirilir.
• Vakıf yöneticileri, bir önceki yıla ait beyannameyi eksiksiz bir şekilde doldurarak, her yılının ilk altı ayı içinde Vakıf Bilgi Yönetim Sistemi üzerinde  göndermek zorundadırlar.
• Vakfa ait mali ve idari konularda, vakfı 3. şahıslara karşı kimin temsil edeceğine ve vakıf adına işlem yapabileceğine dair imza sirküleri  hazırlanması.
• Vakıf yöneticileri, yıl sonundan itibaren altı ay içerisinde yapılacak iç denetim rapor ve sonuçlarını Ek-7’deki forma uygun olarak düzenleyerek rapor tarihini takip eden iki ay içerisinde ilgili bölge müdürlüğüne göndermekle yükümlüdürler.

Vakıflar Tarafından Tutulacak Defterler

Vakıflar tek düzen hesap planına göre defter tutmaktadırlar. Yani derneklerde olduğu gibi belirli bir tutarın altında geliri olan vakıflar, ihtiyari olarak işletme hesabına göre defter tutar. Ancak her yıl vakıf geliri Maliye Bakanlığınca belirlenen tutarın üzerinde olan ve vergi muafiyeti olan vakıflar, bilanço esasına göre defter tutmak zorundadırlar.

İşletme hesabına göre defter tutan vakıflar; karar defteri, işletme hesabı defteri ve makbuz kayıt defteri,

Bilanço esasında ise; karar defteri, yevmiye defteri, büyük defter, envanter defteri ile bağış makbuzu kayıt defterini tutmak zorundadırlar.

Vakıf kuruluşu sonrası, dernek kuruluşu esasında olduğu gibi, vakıf defterleri tasdik ettirilip, kullanmaya başlanmalıdır. Defter kullanım esası, dernekler yönetmeliğinde bulunan kanuna tabidir.

Vakıflar Nasıl Para Kazanır

Öncelikle vakıfların kuruluş amacı para kazanmak ya da bireysel gelir ya da kazanç elde etmek değildir. Bu doğrultuda vakıfların nasıl para kazanacağı, özgülediği mal varlığına ve vakıf senedinde yazmış olduğu faaliyetlere bağlıdır. Vakıflar tarafından sahip olunan mülklerde kira getirisi elde edilebileceği gibi aynı zamanda, bağış alınarak da gelir elde edilebilir.

Vakıfların bağış ya da kira getirisi elde etmesi dışında, iktisadi işletme kurarak gelir elde etmesi de mümkündür. Bu kuruluş ise, vakfı yani tüzel kişiliği, kurumlar vergisi mükellefi yapmaktadır. Kurumlar vergisi mükellefi olan vakıf, bir tacir gibi gelir elde edici faaliyette bulunup, para kazanabilir. Vakıfların vergi muafiyeti ise, 4962 sayılı kanun kapsamında belirlenmiştir. Ancak tacirlik ile ilgili, haksız rekabetin oluşmasının önüne geçilmesi adına, muafiyet tanınmamaktadır.

Vakıf Kurmanın Avantajları ve Dezavantajları

Vakıf kuruluşunun herhangi bir avantajı ya da dezavantajı olabilmesi için, alternatif bir tüzel kişilik kurma gibi seçeneğiniz olmalıdır. Bir çok kişi dernek ile vakıf kuruluşunu birbirine yakın iki seçenek olarak görmektedir. Ancak bu durum tamamen, yanlış bir düşüncü. Dernek ve vakfın tek ortak yanı 3. sektör olmalarıdır. Yani kamu ve özel sektör dışındaki, kar amacı gütmen kuruluşlardır.

Vakıflarda bir amacı gerçekleştirmek için, mal varlığı o amaç için tahsis edilir. Derneklerde ise, belirli bir amacı gerçekleştirmek için en az 7 kişi bir araya gelir. Yani vakıflar mal varlığı topluluğu iken, dernekler kişi topluluğudur. İkisi arasında bir avantaj ya da dezavantaj gibi bir korelasyon kurulamaz.

Vakıf Danışmanlık Hizmeti

” Vakıf nasıl kurulur, vakıf kurma şartları ve vakıf kurmak için gerekli belgeler ” gibi konularda tüm merak edilenleri sizler için cevapladık. Vakıf kuruluşu yapmak istiyorsanız, öncelikle sadece bu alanda hizmet veren bir danışmanlık firması ile iletişime geçmelisiniz. Tüm yönetim süreçlerini tek bir çatı altında toplamış olan ÖNEM Danışmanlık Hizmetleri, bürokratik süreci sizler için kolaylaştırmaktadır. Vakıf amaçlarınızı gerçekleştirmeniz için, alanında uzman kadromuzla, sizlerin yanında yer almaktayız. Detaylı bilgi için, iletişim numaralarımız üzerinden bizlere ulaşabilirsiniz.